Wybór odpowiedniego modelu spawarki TIG dla początkujących może być wyzwaniem ze względu na różnorodność dostępnych opcji i specyfikacji technicznych. W tym artykule wyjaśnimy, na czym polega spawanie TIGiem i przedstawimy kryteria, które warto wziąć pod uwagę przy zakupie takiego urządzenia. Wszystkie osoby zainteresowane tym tematem zapraszamy do dalszej lektury!
Spis treści:
Spawarka TIG – co to za urządzenie?
Spawarka TIG (Tungsten Inert Gas) to urządzenie służące do spawania metali przy użyciu nietopliwej elektrody wolframowej oraz gazu osłonowego. Jest to jedna z najczystszych i najdokładniejszych metod spawania, umożliwiająca uzyskanie jakościowych spoin o wysokiej estetyce.
Spawarka działa na zasadzie tworzenia łuku elektrycznego pomiędzy nietopliwą elektrodą wolframową a materiałem spawanym, przy jednoczesnym osłanianiu tego procesu gazem obojętnym. Elektroda wolframowa, wykonana z materiału o znacznej odporności na wysokie temperatury, nie topi się podczas spawania. Generuje łuk elektryczny, który dostarcza niezbędnego ciepła do stapiania metalu.
Urządzenie to może działać na prądzie stałym (DC) lub zmiennym (AC), w zależności od rodzaju spawanego materiału. Prąd stały jest zazwyczaj używany do spawania stali nierdzewnej, stali węglowej i miedzi, natomiast prąd zmienny jest preferowany przy spawaniu aluminium i magnezu.
Gaz osłonowy – najczęściej argon, choć czasami używa się również helu lub mieszanek gazów – pełni rolę ochronną. Zapobiega utlenianiu spoiny oraz osłania ją przed zanieczyszczeniami z atmosfery.
Chociaż metoda TIG nie wymaga stosowania dodatkowego materiału wypełniającego, istnieje możliwość używania podajnika drutu. Drut wprowadza się ręcznie w miejsce spawania, co jest pomocne np. przy spawaniu grubszych materiałów.
Na rynku dostępne są różne typy spawarek, które różnią się konstrukcją, oferowaną technologią, zastosowaniem i możliwościami. Jednym z najistotniejszych aspektów jest technika zajarzania łuku spawalniczego, wpływająca na jakość i efektywność spawania.
Spawarki transformatorowe były powszechnie używane i cenione za prostotę oraz niezawodność. Jednak ze względu na ograniczenia technologiczne oraz znaczną wielkość, są one obecnie coraz rzadziej stosowane w spawaniu TIG.
Standardem stają się spawarki inwertorowe. Technologia inwerterowa pozwala na przekształcenie prądu sieciowego na wysoką częstotliwość. W efekcie tego powstały mniejsze i lżejsze urządzenia o znakomitej efektywności i precyzyjniejszej kontroli prądu spawania. Są bardziej uniwersalne, ponieważ mogą działać zarówno w trybie TIG DC, jak i TIG AC.
Jak spawa się TIGiem?
Metoda TIG znajduje szerokie zastosowanie w specjalistycznych dziedzinach, takich jak blacharstwo, lotnictwo, spawanie rur. Doskonale sprawdza się tam, gdzie wymagana jest precyzja oraz estetyka spoiny, ale jest uznawana za niełatwą do opanowania.
Pracę rozpoczyna się od odpowiedniego ustawienia parametrów, takich jak natężenie prądu oraz przepływ gazu osłonowego. Elektroda wolframowa jest umieszczana w uchwycie spawalniczym, a jej końcówka musi być starannie naostrzona, aby zapewnić stabilny i skupiony łuk elektryczny.
Po włączeniu spawarki, spawacz przystępuje do zajarzania łuku przez dotknięcie elektrodą spawanego materiału i szybkie jej odciągnięcie (metoda scratch start) lub za pomocą urządzenia HF (high frequency) inicjującego łuk bez dotykania powierzchni. Gdy łuk elektryczny zostanie ustanowiony, elektroda wolframowa generuje intensywne ciepło, które topi powierzchnię materiału spawanego.
W trakcie spawania spawacz prowadzi uchwyt z elektrodą, utrzymując odpowiednią odległość między elektrodą a materiałem, co jest ważne dla stabilności łuku i jakości spoiny. Gaz osłonowy wypływający z dyszy uchwytu chroni stopiony metal przed kontaktem z powietrzem, zapobiegając utlenianiu i zanieczyszczeniom.
W razie potrzeby, spawacz może dodawać materiał wypełniający, podając go ręcznie w miejsce spawania. Drut wypełniający jest topiony w łuku elektrycznym i miesza się z podstawowym materiałem, tworząc mocną i jednorodną spoinę. Spawacz musi utrzymywać odpowiedni kąt podawania drutu i kontrolować prędkość jego dodawania, aby zapewnić równomierne i estetyczne wykończenie.
Po zakończeniu spawania wyłącza się łuk elektryczny, natomiast wypływ gazu osłonowego jest kontynuowany jeszcze przez chwilę, aby chronić gorącą spoinę przed utlenianiem podczas stygnięcia. Na koniec spawacz ocenia jakość wykonanej spoiny, sprawdzając, czy nie ma pęknięć, porowatości ani innych wad, które mogłyby wpłynąć na wytrzymałość i wygląd połączenia.
Jaka spawarka TIG dla początkujących?
Jaka spawarka TIG będzie odpowiednia na początek? Jakimi kryteriami wyboru się kierować? Podpowiadamy w dalszej części artykułu!
Prąd spawania
Jednym z kluczowych parametrów jest prąd spawania, ponieważ decyduje o zakresie grubości spawanych elementów. Spawarki TIG często są wykorzystywane do spawania cienkich materiałów, dlatego ważne jest, aby urządzenie mogło pracować przy niskim prądzie, nawet od 5A. Precyzyjne spawanie delikatnych elementów jest istotne dla wielu projektów domowych i hobbystycznych.
Cykl pracy spawarki
Kolejnym istotnym aspektem jest cykl pracy określający, jak długo spawarka może pracować bez przerw w przeciągu 10 minut. Przykładowo, cykl pracy 30% oznacza trzy minuty ciągłej pracy oraz siedem minut chłodzenia. Dla domowych zastosowań wystarczający powinien być cykl pracy na poziomie 35%.
Sposób zajarzenia łuku
Spawarki TIG różnią się również sposobem zajarzenia łuku. Modele z funkcją TIG Lift wymagają dotknięcia elektrodą spawanego materiału, co jest tańszym rozwiązaniem, ale może być mniej precyzyjne. Bardziej zaawansowane modele z systemem TIG HF umożliwiają bezdotykowe zajarzenie łuku poprzez zbliżenie elektrody do powierzchni, co zapewnia czystsze spoiny i jest łatwiejsze dla początkujących; są one jednak droższe.
Spawanie aluminium
Jeśli planuje się spawać aluminium, przydatna będzie spawarka TIG, która działa zarówno na prądzie zmiennym (AC), jak i stałym (DC). Prąd zmienny (AC) jest niezbędny do uzyskania wysokiej jakości spoin aluminium, zapobiegając wytrącaniu się tlenków i utrzymując czystość jeziorka spawalniczego. Choć takie spawarki są droższe, oferują większą wszechstronność i lepszą jakość spawania.
Dodatkowe funkcje
Nowoczesne modele oferują wiele dodatkowych funkcji, które mogą znacząco poprawić komfort pracy. Oto niektóre z nich:
- Puls – funkcja umożliwia spawanie prądem pulsacyjnym, co jest szczególnie przydatne przy cienkich materiałach. Minimalizuje ryzyko deformacji i powstawania niepożądanych efektów przegrzewania metalu.
- MMA – daje możliwość spawania elektrodą otuloną. Zwiększa uniwersalność urządzenia, pozwalając na pracę z różnymi typami elektrod i materiałów.
- Wybór kształtu fali przy spawaniu TIG AC – umożliwia dostosowanie charakterystyki łuku spawalniczego poprzez wybór fali sinusoidalnej lub prostokątnej.
- Częstotliwość prądu AC – przez zwiększenie częstotliwości prądu AC poprawia się stabilność łuku i kontrolę nad kształtem spoiny.
- Bi-LEVEL – przełączanie między ustawieniami prądu spawania.
- Ustawienia prądu startowego – funkcja ma na celu łatwe i stabilne zapalenie łuku.
- Ustawienia czasu narastania i opadania prądu – umożliwia płynne rozpoczęcie i zakończenie spawania.
- Tryb pracy 2T / 4T – zmniejsza zmęczenie spawacza wynikające z przyciskania spustu.
Spawarka TIG – dlaczego jest ważne, jaką wybrać?
Spawanie metodą TIG zyskuje coraz większą popularność wśród początkujących użytkowników. Wybór odpowiedniego modelu ma znacznie ze względu na komfort pracy i oferowane, konkretne korzyści.
Przy zakupie pierwszej spawarki TIG, warto dobrze rozważyć, jaką wybrać. Przede wszystkim, właściwie dobrane urządzenie umożliwi uzyskanie wysokiej jakości spoin we wszystkich pozycjach. Spawanie elementów o różnej grubości będzie efektywne, a brak rozprysków znacząco poprawi czystość i estetykę końcowych produktów.
Dodatkowo, TIG oferuje opcję spawania zarówno z użyciem materiału dodatkowego, jak i bez niego, gwarantując większą elastyczność w zależności od potrzeb oraz specyfiki projektu.